Het Brabants dialect kan bij politie en justitie tot serieuze problemen leiden. Dat bleek laatst maar weer eens. Na langdurig en vooral grondig speurwerk kwamen de boevenvangers een belangrijke criminele bende op het spoor. En geheel onverwachts werd het bewijs in afgeluisterde gesprekken zomaar op een presenteerblaadje aangeboden. Klip en klaar. Tenminste… dat dacht men, want eenmaal in de rechtbank bleek de verstaanbaarheid van het Brabantse dialect roet in het eten te gooien.
De criminele familie in kwestie had tijdens hun gezellig samenzijn en de daarbij behorende onderonsjes een bekende piratenzender op staan. Niets aparts zul je zeggen. Heel veel Brabanders doen dat als ze gezellig thuis zitten. Nou heb ik zelf een gruwelijke hekel aan piratenzenders en ook de rechercheurs vervloekten de aanhoudende herrie. De stompzinnige liedjes waren voor het afluisteren van de tapes een behoorlijke stoorzender. Maar gelukkig staat de techniek voor niets: vrijwel alle bijgeluiden konden weggefilterd worden.
Lastiger was een juiste interpretatie van het Brabantse dialect. Want waar het OM en de politie zonder enige twijfel verstonden dat iemand zei dat hij in het bezit was van een ‘dubbele Kalasjnikov’ blijkt de man naar eigen zeggen toch écht geroepen te hebben: “Gooi de deur maar los”. Een van de aanwezigen zou namelijk een ‘stinkende scheet’ hebben gelaten. Het was volgens de Onschuld Zelve gewoon niet meer te harden daar binnen, laat hij de rechtbank weten.
Ik begrijp deze misvatting wel. Want als rechtgeaarde Brabander vertaal ik soms ook onbedoeld uitspraken naar mijn eigen dialect. Dan kom ik er pas jaren later achter dat er iets heel anders wordt gezegd. Gelukkig blijven bij mijn vergissingen politie en OM nog altijd buiten beschouwing.
Zo zong ik als 15-jarige tijdens de dansles uitbundig mee met het liedje ‘Wooly Bully’ van Sam the Sham and the Pharao’s. Uit volle borst zongen wij: “Hedde koal henne?” wat in ons dialect zo veel betekent als dat Sam the Sham zou vragen of we “kale hennen hebben”. Dat lijkt een rare vraag, maar als je weet dat Brabant ook toen al heel veel boeren had – ja ook kippenboeren – is de vraag eigenlijk helemaal niet zo vreemd. Tot je er jaren later achter komt dat Sham toch écht blijkt te zingen: “Hatty told Matty.”
Heel af en toe komt het nummer nog ergens voorbij op een verdwaalde radiozender. En nóg steeds hoor ik de vraag naar die ‘koal henne’. Een ‘mama Appelsap’ heet dat tegenwoordig. Zouden criminelen en politie ook hartelijk om een ‘mama Appelsapje’ kunnen lachen? Ik ben bang van niet, maar leuk is het wel.
Om even te testen wat jullie nu eigenlijk in de tekst horen, hierbij de link naar het liedje: Wooly Bully
Vanzelfsprekender 