Worstenbroodje

“Wat ga je het meeste missen als je weg bent uit Brabant?”, vroeg een vriendin mij kort voor de verhuizing. Onmiddellijk wist ik het antwoord: “de worstenbroodjes!” Deze Brabantse lekkernij staat voor mij voor ‘huiselijkheid en gezelligheid’.

Ik leerde het worstenbroodje kennen in mijn kindertijd. Als wij op kerstavond uit de nachtmis kwamen, was het daar: dat smalle, rechte broodje met zijn zachtglanzend, lichtbruine korstje en dat heerlijk kruidige worstje. Bij thuiskomst uit de kerk legde mijn moeder de broodjes in een pannetje op de kolenkachel. En dan werd de kachel nog eens goed opgepookt, want kerstavonden waren in indertijd koud; stervenskoud. Terwijl wij ons ontdeden van jassen, dassen en wanten en een plekje zochten bij de warme kachel verspreidden de broodjes hun karakteristieke geur die ik met geen mogelijkheid kan beschrijven.

Met een gelukzalige blik keek ik naar de de fonkelende lichtjes en de ballen in de boom, terwijl het geluid van de kerkklokken nog nagalmde in mijn oren en de kerstliedjes op de radio het zoetgevooisde gezang van de nachtmis nog eens herhaalden. Dit was kerstmis zoals kerstmis moest zijn. Dat unieke gevoel dat het écht bestaat: ‘vrede op aarde’. De illusie dat iedereen gelukkig is, genoeg te eten heeft en elk huis warm is. Hoe anders is de werkelijkheid weet ik nu. Maar juist dát gevoel van ‘geborgenheid en gezelligheid’ heb ik als kind gekoppeld aan het Brabantse broodje.

Inmiddels heeft kerst allang niet meer het alleenrecht op het worstenbroodje. Ik eet het nu wanneer ik er zin in heb: als ik koffie drink in de stad, bij een zondagse lunch, of gewoon even tussendoor. Soms zijn de broodjes van matige kwaliteit of omhullen ze smakeloze worsten, maar altijd is er die associatie uit mijn kindertijd.

En nu ben ik dus Brabant uit. In de Gelderse cafeetjes kan ik geen worstenbroodje krijgen. Staat nooit op de kaart; serveren ze gewoon niet. Nee, hier lachen ze zelfs een beetje smalend al ik vraag of ze worstenbroodjes hebben.

Des te blijer was ik dan ook toen ik na een grondige speurtocht langs álle Wageningse bakkers en supermarkten maar liefst vier adresjes vond waar ze worstenbroodjes verkopen. Een paar hele slechte, dat dan weer wel, maar gelukkig ook hele goeie! En nu eet ik voortaan élke woensdag een worstenbroodje om de Brabantse ‘gezelligheid’ in mijn Wageningse huis een beetje op gang te helpen. Geen zorgen dus: want met die ‘huiselijkheid en gezelligheid’ komt het ook hier helemaal goed!

Lees ook eerdere verhalen over kerst zoals: ‘Devotie‘, en ‘Drie koningen‘.