Vroeger is ook niet meer wat het is geweest!

We zitten met vieren rond een mooi gedekte tafel; het damasten tafelkleed strak gestreken. Ik serveer mijn lievelingsmaaltje waarmee mijn moeder mij altijd weer naar het ouderlijk huis wist te ‘lokken’: hachee, lekker lang gesudderd op een laag vuurtje met extra veel uien, laurier, kruidnagel, honing, kaneel en peperkoek en een flinke scheut port. Daarbij rode kool met gebakken appeltjes en smeuïge puree. Dit alles opgediend in het familieservies dat mijn ouders bij hun trouwen cadeau kregen en dat nu al jaren bij mij in de kast staat te pronken. Bij gelegenheden als vandaag komt het servies uit de kast.

Vandaag zijn we bij elkaar voor ons jaarlijks familiediner; meestal rond de geboortedag van mijn moeder. ‘Het gezin bij elkaar brengen’, was één van de gelukzalige doelen van mijn moeder en ik zet die traditie maar wat graag voort. Want als wij met vieren samen zijn, mijn zussen, broer en ik, is dat altijd bijzonder, ouderwets vertrouwd, gezellig, grappig en goed voor diepgaande gesprekken.

Vandaag gaat dat gesprek over hoe ieder van ons terugkijkt op zijn/haar jeugdjaren. Om beurten vertellen we elkaar ons verhaal. We luisteren aandachtig, stellen verdiepingsvragen en denken na, ondertussen genietend van de maaltijd en de wijn. En weet je wat zo gek is? Naast mijn eigen verhaal dat ik natuurlijk door en door ken, hoor ik drie compleet andere verhalen. Zo heeft ieder van ons de rol van onze ouders, buurkinderen, leerkrachten op school totaal anders ervaren. Alsof wij niet alle vier uit één en hetzelfde gezin komen! Hoe is het mogelijk dat herinneringen aan eenzelfde tijd zo verschillend kunnen zijn?

“Je blijft vooral hangen aan de momenten die op jou veel indruk hebben gemaakt”, weet een vriendin geschoold in de psychologie mij te vertellen. “Je kleurt een situatie in vanuit je eigen karakter en iedereen heeft een heel eigen manier om naar een situatie te kijken. Ook je plek in het gezin, oudste, middelste, jongste is absoluut van invloed op hoe je de dingen ervaart”, voegt ze er nog aan toe. “En, trouwens,” zegt ze, “het is ook nog eens zo dat je je herinneringen in de loop der jaren verbuigt naar je eigen waarheid. Er is dus gewoon niet één waarheid; zélfs niet als je allemaal op hetzelfde moment, op dezelfde plek bent geweest.”

Deze conclusie brengt mij een beetje van mijn à propos: “Zoals ik dacht dat het vroeger was, is het misschien wel nooit geweest”, is mijn conclusie na dit avondje grasduinen in mijn jeugdjaren. “Jouw waarheid is toch ook een waarheid?”, dient de vriend mij heel wijs van repliek als ik hem over ons familiediner vertel. “Het is alleen cruciaal dat je jouw waarheid niet op de anderen projecteert.” En daar heeft hij natuurlijk een heel belangrijk punt.

Zeker nu ik weet dat ‘vroeger ook niet altijd meer is wat het is geweest’.