Ik heb nooit geweten dat ‘zand’ een schaars product is geworden. En van een heuse ‘zandmaffia’ had ik ook nog nooit gehoord. Maar als ik op Oerol de installatie van de kunstenaars van Atelier NL bezoek, is er geen ontkomen meer aan. Na water op nummer 1 is een tekort aan zand de nummer 2 op de lijst van schaarse producten. En om een mooi strand aan te leggen in Dubai wordt door de maffia aldaar in één nacht duizenden kuubs mooi wit zand weggeroofd bij de kust van Indonesië. Door wie? Jawel: door de Zandmaffia.
Hoe kan er nou een tekort aan zand zijn, als er zo veel zand in de wereld is? Nou gewoon omdat er heel veel soorten zand zijn en niet elk zand voor alle doeleinden gebruikt kan worden. Maar óók omdat de wereld op alle vlakken in ‘overproductie’ staat. Zand is nodig voor de aanleg van mooie stranden, omdat toeristen mooie, witte stranden willen. Voor het maken van beton en cement, voor het maken van glas én… wat denk je? Voor het maken van chips en zonnepanelen! Als wij in dit tempo doorgaan, is er binnen enkele tientallen jaren een tekort aan zand en zijn belangrijke natuurgebieden in zandrijke landen volledig leeggeroofd.
En ziedaar: de volgende ramp dient zich al weer aan: een gigagrote zandramp. Na stikstof, teruglopende biodiversiteit, droogte en watertekorten is daar nu ook het zandtekort. Ik wil het eigenlijk niet meer weten. Ik kwam naar Oerol om te genieten van kunst, muziek en natuur.
Maar dit is natuur, verzekeren de kunstenaars mij. Als we niets doen, is er straks helemaal geen natuur meer. En dus vragen ze mij in actie te komen. Door met zand te gaan slepen, verhalen over zand tot mij te nemen en vooral door te gaan beseffen hoe belangrijk zand is voor de natuur. Ik word gevraagd om in het duin een diepe kuil te graven (met toestemming van Staatsbosbeheer). Ik moet met mijn voeten in de kuil gaan staan en vooral lang en intens voelen hoe het zou zijn om een boom te zijn die met zijn wortels (zijn voeten) in het kostbare zand staat. Ik graaf de kuil, ga er in staan, bedek mijn voeten met zand en sta zo een tijdje te staan. Tot het gevoel van een boom te zijn, kom ik niet. Wel kom ik wederom tot het besef dat we de aarde volledig naar de kloten helpen als we blijven doen wat we nu doen.
Ik was al heel zuinig op water en energie, maar vanaf nu ben ik ook heel zuinig op zand.
Lees ook de andere verhalen over Oerol: ‘Oerol‘, ‘Ik wil wil wit zijn’, ‘Het bos’, ‘Geprolongeerd’ en ‘Natuurlijk!‘
Vanzelfsprekender 