Tot oud vrouwtje gemaakte

Tegenwoordig mag je een hoop woorden niet meer gebruiken. Zo mag je niet meer spreken van ‘mensen met een beperking’. Je moet het hebben over ‘mensen met mogelijkheden’. Zeg ook nooit dat iemand ‘dement is’. Iemand heeft dementie, maar is het niet. ‘Iemand van buiten Nederland’, was jaren geleden gewoon een ‘allochtoon’, maar tegenwoordig is het ‘een persoon met een migratie-achtergrond’. Meer woorden voor hetzelfde zou ik zeggen.

‘Moorkoppen’ zijn ‘chocoladebollen’ geworden en dat is wat mij betreft een stuk duidelijker. Maar sinds ‘negerzoenen’ ‘schuimzoenen’ zijn geworden, vind ik het woord ‘zoenen’ nergens meer op slaan; het riekt een beetje naar ‘me too’. Waar we het eerder nog over ‘slaven’ uit het donkere slavernijverleden hadden, praten we nu over ‘de tot slaaf gemaakte medemensen’. En in gesprekken is het steeds vaker not done om de aanduiding ‘hij’ of ‘zij’ of ‘hem’ of ‘haar’ te gebruiken. Een groeiende groep mensen geeft de voorkeur aan het genderneutrale ‘hen’.

Natuurlijk volgt onze taal maatschappelijke stromingen en daarbij behorende emoties. Taal is voortdurend in beweging en dus ook aan veranderingen onderhevig. Iets wat feilloos opgepikt wordt door een taalvirtuoos als Freek de Jonge. In zijn laatste cabaretvoorstelling had hij het dan ook niet over ‘een oud vrouwtje’, maar over ‘een tot oud vrouwtje gemaakt persoon’. Iemand wegzetten als ‘oud vrouwtje’, nee dat kan écht niet meer. Zo denigrerend en beledigend!

Toch merkte ik onlangs op de sportschool iets heel anders: namelijk hoe kwetsend het is als iemand je zomaar opeens tot ‘een tot oud vrouwtje gemaakte persoon’ maakt. Het ging zo:

Het is maandagavond 17.30 uur. Ik ben nog op mijn werk, terwijl ik om 18.00 uur klaar moet staan in de sportschool voor een Pilatesles. Vliegensvlug sluit ik mijn computer af, schiet in mijn jas, ren de 16 trappen van de kantoortoren naar beneden, spring op mijn fiets en race naar de sportschool. Nog voordat ik in de kleedkamer ben, trek ik mijn jas uit en maak ik de riem van mijn broek los. Ik schop mijn schoenen uit, trek mijn kleren uit en hijs me in mijn sportpakje om precies om 17.59 uur de zaal in te stappen. De eerste oefening, een body scan om even goed in te checken, is meer dan welkom na al dit gehaast. Er volgt een uur van pittige oefeningen in moeilijke standjes., maar zo’n Pilatesles is heerlijk om te doen na een drukke werkdag.

Voldaan stap ik om 19.00 uur de zaal uit. Eenmaal weer in de normale kleren, wil ik mijn winterjas aantrekken. Dat gaat niet vlotjes, want door de haast bij mijn binnenkomst zitten de mouwen binnenste buiten. “Zal ik u even in uw jas helpen?”, vraagt een alleraardigst persoon die net binnenkomt om te gaan sporten. “Ik zie dat het wat lastig is voor u!” En met deze hulpvaardigheid maakt ze (of moet ik zeggen ‘hen’) mij in één klap tot een oud en hulpbehoevend vrouwtje. Ik denk onmiddellijk aan Freek de Jonge en zijn betoog en ik besef dat zijn conference over mij gaat, terwijl het nog lang niet over mij mag gaan. Want ik ben nog druk en energiek, sportief en ondernemend. Ik geniet volop van het leven en ben nog lang, nee nog láng niet oud.

Maar ja… dat kan ik wel vinden, mijn verstrikte mouwen en mijn grijze haren laten de persoon tegenover mij heel iets anders zien. En zo gebeurt het dat ik in de sportschool opeens ‘een tot oud vrouwtje gemaakt persoon’ wordt.

Niks aan te doen.