Praatkatje

Ze is een klein, krom vrouwtje van 96 jaar. Graatmager en breekbaar. En ze stinkt. Al van verre ruik je haar penetrante geur: een mix van urine, zweet en ongewassen kleding. Mevrouw Gors woont nu een paar maanden bij ons in het zorgcentrum en ze heeft het inmiddels met álle verzorgers aan de stok. Niemand mag bij haar binnenkomen; laat staan haar verzorgen. En dat, terwijl een douchebeurt hard nodig is; niet alleen in het belang van mevrouw, maar zeker ook voor het welbevinden van de mensen in haar omgeving. Mevrouw moet goed eten en drinken en haar medicijnen op tijd innemen, want ze is zwaar diabeet. Maar wat ze ook proberen: de verzorgers krijgen niets voor elkaar. Zo langzamerhand is iedereen ten einde raad en dus hebben ze mij gevraagd of ik eens een poging wil wagen. “Wat kan ik doen?”, vraag ik mij bezorgd af als ik op weg ben naar het appartement van mevrouw Gors. “Wat kan ik doen, wat anderen nog niet geprobeerd hebben?”

Mevrouw Gors zit in haar rolstoel voor de openstaande voordeur. Haar lapjeskat ligt opgerold naast haar. Mevrouw roept en scheldt tegen iedereen die te dichtbij komt. En ook ik krijg meteen de volle laag zodra ik in de buurt kom. Op zo’n 2 meter afstand van mevrouw Gors blijf ik staan en ga op een krukje zitten dat iemand hier achtergelaten heeft. Ik zeg niets, helemaal niets. Ik zit gewoon heel stilletjes op het ongemakkelijke krukje en kijk wat rond tot het katje langzaam mijn kant op komt en zich door mij laat aaien. Zelfs het katje stinkt een uur in de wind, maar terwijl ik het vervuilde beestje kriebel, krijg ik een idee.

Zachtjes begin ik tegen het katje te praten. Ik vertel haar dat ik het zo leuk vind dat ze met het vrouwtje bij ons is komen wonen, maar dat we nog niet echt kennis hebben gemaakt met elkaar. Het beestje snort, rolt op zijn rug en laat zich verwennen. Ik praat zo zachtjes dat mevrouw mij nauwelijks zal kunnen horen en na een minuut of vijf sta ik op en loop ik weg. Ik groet het katje en mevrouw. Dit bezoekje herhaal ik de rest van de week elke dag rond 11.00 uur en met de dag merk ik dat mevrouw nieuwsgieriger wordt. Waarom wil ik niets van haar? En waarom reageert haar katje zo enthousiast als ze mij aan ziet komen?

Na dit ritueel een keer of 7 herhaalt te hebben, praat ik wat luider tegen het katje en bij de 8ste ontmoeting vraag ik het katje of ze misschien trek heeft in een beetje melk met een lekker kattensnoepje. Het katje miauwt. Ik sta op, maar voordat ik wegloop, geef ik het beestje nog even een opdracht. “Vraag eens aan het vrouwtje of zij misschien een kopje koffie lust met een gebakje?” “Natuurlijk lust ik dat!”, gromt mevrouw Gors, want ze heeft alles gehoord. Als ik terugkom zet ik de melk en snoepjes voor het katje op de grond. Het krukje is een prima tafeltje voor de koffie en het gebakje. Ik zet het naast haar rolstoel zodat de oude dame er goed bij kan. En met een vriendelijke groet voor het katje en mevrouw loop ik weer weg.

De volgende dag om 11.00 uur ben ik er weer. Na een korte aaisessie vraag ik aan het katje: “Zal ik jouw kattenbak eens lekker schoonmaken? Dat heb je wel verdiend. Zo’n lief katje heeft toch een schoon toiletje nodig.” En weer gromt mevrouw boosaardig, maar ze verplaatst haar rolstoel een beetje en laat mij naar binnen gaan.

Al met al heeft het twee maanden geduurd voordat ik mijn doel bereikt had. Ik bleef alles vragen aan het katje en stukje bij beetje kwam ik steeds dichter bij mevrouw Gors. We mogen nog steeds niet veel doen, maar inmiddels eet en drinkt mevrouw redelijk. We leggen schone kleren klaar en mogen het vuile goed meenemen om te wassen. We mogen haar huisje poetsen, maar niet te vaak en zeker niet te lang. Het stinkt nog steeds, maar het begin is gemaakt. En het katje…? Het katje is altijd de ingang voor elk gesprek. Ze is ons ‘praatkatje’ met mevrouw geworden en ik geniet met volle teugen van deze wonderlijke gang van zaken.

Deze situatie speelt zich af in een zorgcentrum voor mensen met dementie waar ik op dat moment leidinggevende ben.

Lees ook de andere verhalen uit de serie ‘De dingen die voorbij gaan‘: De piraat – Grad van Grada van de Munsteeg – Tot de dood ons scheidt – Een goed verhaal – Hangplek voor ouderen – Alles onder controle – Stroopwafel – Stapelboterhammen – Engelengeduld – Kledingadviezen